Bệnh không tinh trùng là gì?

Không có tinh trùng là gì?

Không tinh trùng (Azzospermia) là thuật ngữ y học dùng để chỉ tình trạng không tìm thấy tinh trùng trong tinh dịch được phóng ra lúc xuất tinh. Để hiểu về nguyên nhân của tình trạng không tinh trùng, trước hết chúng ta cùng tìm hiểu về quá trình sản sinh tinh trùng.

Mẫu tinh dịch bình thường và ở người có tình trạng không tinh trùng (Azoospermia)

Quá trình sản sinh tinh trùng diễn ra như thế nào?

Tinh trùng được sản xuất ở các ông sinh tinh trong tinh hoàn của nam giới từ khi dậy thì. Quá trình sinh tinh bắt đầu từ một loại tế bào sinh dục đặc biệt được gọi là tinh nguyên bào. Khi nam giới bước vào tuổi dậy thì, các tinh nguyên bào bắt đầu phân chia nhiều lần và biệt hóa thành tinh bào. Tinh trùng được sinh ra từ các tinh bào trong các ống sinh tinh rồi di chuyển vào mào tinh, nơi chúng trải qua các giai đoạn trưởng thành hoàn chỉnh trước khi xuất tinh. Quá trình sản sinh tinh trùng được điều hòa theo các cơ chế nội tiết chặt chẽ, liên quan tới hàm lượng testosteron được tiết ra từ các tế bào leydig tại tinh hoàn. Sự phát triển của các ống sinh tinh cũng như nồng độ testosterone được bài tiết tại tinh hoàn chịu sự chi phối của trục nội tiết hạ đồi – tuyến yên – sinh dục.

Tinh trùng được sinh ra trong ống sinh tinh, trưởng thành và dự trữ tại mào tinh hoàn.

Tinh trùng được trộn lẫn với dịch của tiền liệt tuyến, túi tinh, tuyến hành niệu đạo thành tinh dịch và xuất ra qua niệu đạo khi người đàn ông đạt cực khoái trong quan hệ tình dục.

Nguyên nhân tình trạng không tinh trùng?
Theo các nhà khoa học, có hai nhóm nguyên nhân chính bao gồm: a) Không có tinh trùng do tắc nghẽn cản trở bài xuất tinh trùng, khiến cho tinh trùng không thể di chuyển từ mào tinh, qua ống dẫn tinh, ống phóng tinh. b) Không có tinh trùng do sinh tinh (mất khả năng sinh tinh do yếu tố nội tiết, đột biến di truyền, hoặc do nguyên nhân tại tinh hoàn). Phần lớn các trường hợp bệnh thuộc nhóm nguyên nhân này.

Một số bệnh lý gây tình trạng Azoo do sinh tinh có thể kể đến bao gồm các tổn thương vùng dưới đồi – tuyến yên gây rối loạn giải phóng các nội tiết tố GnRH, Gonadotropin. Kế đến là các bệnh lý di truyền liên quan tới đột biến nhiễm sắc thể: hội chứng Down, Klinefelter, Kallmann, mất đoạt nhiễm sắc thể Y; bệnh không có tinh hoàn, tinh hoàn ẩn (tinh hoàn trong bổ bụng), viêm teo tinh hoàn sau quai bị…

Trục nội tiết: Dưới đồi - Tuyến Yên - Sinh dục

Một khi có các tổn thương vùng dưới đồi – tuyến yên, trục nội tiết cơ sở sẽ bị rối loạn và có thể ảnh hưởng đến toàn bộ các hoạt động điều hòa nội tiết của cơ thể, không chỉ dừng lại ở tác động trên quá trình sản sinh tinh trùng.
Không có tinh trùng có thể được chẩn đoán bằng cách nào?
Người bệnh có thể không có bất kỳ triệu chứng nào hoặc thậm chí không biết mình bị bệnh không có tinh trùng cho đến khi nỗ lực thụ thai không thành công. Việc chẩn đoán tình trạng không có tinh trùng chỉ có thể được thực hiện qua xét nghiệm tinh dịch đồ. Mẫu tinh dịch của nam giới sẽ được kiểm tra bằng máy ly tâm hoặc soi dưới kính hiển vi. Khi đã xác định tình trạng không có tinh trùng, bác sĩ sẽ chỉ định thêm một số xét nghiệm để xác định nguyên nhân và định hướng điều trị như là:

Các xét nghiệm giúp đánh giá tình trạng nội tiết tố: testosterone, GnRH…
Xét nghiệm nhiễm sắc thể
Chẩn đoán hình ảnh: Cắt lớp vi tính (CLVT), siêu âm … kiểm tra hình dạng và các bất thường cơ quan sinh sản.

Không có tinh trùng có thể điều trị như thế nào?
Việc điều trị bệnh không có tinh trùng tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh. Có thể là điều trị nội khoa với các trường hợp không có tinh trùng do nguyên nhân suy nội tiết bằng cách sử dụng các thuốc nội tiết tố như FSH, Gonadotropin, clomiphene, anastrazole và letrozole. Can thiệp bằng ngoại khoa được áp dụng để giải quyết một số vấn đề gây tắc nghẽn bài xuất tinh trùng như bệnh giãn tĩnh mạch thừng tinh, tắc ống mào tinh hoàn, tắc ống dẫn tinh, hẹp cổ túi tinh… Một số kỹ thuật hỗ trợ sinh sản có thể được tính đến bao gồm chọc hút lấy tinh trùng từ mào tinh qua da (PESA), phẫu thuật vi phẫu lấy tinh trùng từ mào tinh (MESA), phẫu thuật lấy tinh trùng từ tinh hoàn (TESE), và phẫu thuật vi phẫu lấy tinh trùng từ tinh hoàn (Micro-TESE).
Nếu nguyên nhân của tình trạng không có tinh trùng xuất phát từ yếu tố di truyền và có thể truyền cho con cái, bác sĩ có thể đề nghị người bệnh phân tích yếu tố di truyền của tinh trùng trước khi thực hiện các biện pháp và kỹ thuật hỗ trợ sinh sản.