Tìm hiểu về thai kỳ nguy cơ cao
Thai kỳ có nguy cơ cao là gì?
Thai kỳ nguy cơ cao là trình trạng thai nghén có nhiều yếu tố nguy cơ gây ảnh hưởng bất lợi đến sức khỏe mẹ, thai nhi và trẻ sơ sinh, thậm chí có thể gây tử vong. Đó là những thai kỳ mà người mẹ mắc sẵn bệnh nền hoặc có các bệnh phát sinh trong quá trình mang thai có khả năng gây nguy hiểm cho mẹ và hoặc bé trước, trong hay sau chuyển dạ. Có một số báo cáo cho thấy, thai kỳ nguy cơ cao khá phổ biến, có thể chiếm tới 1/5 tổng số thai kỳ và có thể gặp ở bất kỳ tuần tuổi thai nào.
Những yếu tố nào dẫn đến thai kỳ nguy cơ cao?
Có nhiều yếu tố khiến cho hành trình mang thai của mẹ bầu trở lên không dễ dàng. Có thể xếp các yếu tố nguy cơ thành các nhóm chính sau đây:
Các yếu tố nguy cơ thuộc về người mẹ:
- Tuổi người mẹ (quá trẻ < 18 tuổi hoặc > 35 tuổi);
- Chỉ số BMI: quá thấp (< 18) hoặc quá cao ( > 25: thừa cân, béo phì);
- Lối sống: thói quen hút thuốc lá, sử dụng rượu bia, nghiện chất…
- Thói quen sử dụng thuốc không theo chỉ dẫn của Bác sĩ, đặc biệt là tự ý dùng thuốc độc với thai trong 3 tháng đầu thai kỳ
- Có các bất thường về giải phẫu cơ quan sinh dục: tử cung đôi, có vách ngăn, tử cung hai sừng, vách ngăn âm đạo…
- Các bệnh lý của thai phụ trước khi mang thai: tăng huyết áp, bệnh tim, bệnh thận, các bệnh về nội tiết (như đái tháo đường, basedow), bệnh hệ tạo máu (thiếu máu, suy tủy, bệnh máu ác tính, Thalassemia…), các bệnh rối loạn miễn dịch, bệnh ác tính (đặc biệt với ung thư phụ khoa), các bệnh truyền nhiễm cấp và mạn tính (như lao phổi, STD (nhiễm Chlamydia, herpes sinh dục, HPV, HIV, lậu, giang mai, Rubella, viêm gan …), các bệnh ký sinh trùng (như sốt rét), các bệnh lý tâm – thần kinh (viêm não, tâm thần, động kinh…), bệnh lý ngoại khoa (trĩ, chấn thương, gãy xương chậu, các can thiệp phẫu thuật trước đó trên tử cung và vùng bụng…).
CáCác yếu tố nguy cơ liên quan đến tiền sử thai sản:
- Tiền sử sản khoa nặng nề như sảy thai liên tiếp có liên quan tới bất thường di truyền, tiền sử phải mổ lấy thai hoặc sinh con bằng forcep, giác hút, bất đồng nhóm máu (ABO hay Rh), khoảng cách giữa các lần sinh quá gần hoặc quá xa…
- Các bệnh phát sinh trong quá trình người mẹ mang thai có thể ảnh hưởng đến sức khỏe mẹ và thai nhi: tiền sản giật, sản giật, giảm tiểu cầu tự miễn trong thời kỳ mang thai, tăng huyết áp thai kỳ, tiểu đường thai kỳ, nhiễm trùng tiết niệu, thai to, suy dinh dưỡng bào thai, thai chết lưu, bất thường ngôi thai, đa thai;
- Các bất thường về phần phụ của thai: rau tiền đạo, rau bong non, rau cài răng lược, u bánh rau, sa dây rốn, rỉ ối, ối vỡ sớm, thiểu ối, đa ối.
Các yếu tố nguy cơ liên quan đến văn hóa - xã hội - môi trường:
- Thu nhập thấp và điều kiện sống khó khăn
- Bạo hành gia đình, bị kỳ thị hoặc đối xử bất bình đẳng
- Khó tiếp cận dịch vụ y tế: vùng xa xôi, điều kiện giao thông đi lại không thuận lợi, không sẵn có dịch vụ y tế
- Môi trường lao động tiếp xúc thường xuyên với chất gây ô nhiễm, chất độc hại, nguồn bức xạ (tia X);
Việc nhận diện các thai kỳ nguy cơ có ý nghĩa rất quan trọng giúp giảm tỷ lệ tử vong mẹ và bé đồng thời nâng cao chất lượng dân số. Những thai phụ có các yếu tố thai kỳ nguy cơ cao cần được thăm khám, tầm soát phát hiện sớm, theo dõi và can thiệp kịp thời. Cũng chính vì vậy, phụ nữ khi có kế hoạch làm mẹ và trong quá trình mang thai cần thực hiện khám thai định kỳ và tuân thủ các hướng dẫn chăm sóc tiền sản từ các chuyên gia y tế, đồng thời luôn ý thức về dinh dưỡng cân bằng, hợp lý và duy trì một lối sống lành mạnh, an toàn.
